Goed, Fout of toch GoedFout

In de vorige Nieuwsbrief, december 2005, is een artikeltje gewijd aan de logo's op de postkaart van Estland. In diverse publicaties is vermeld dat het de logo's betreft van de landen die de FIM Rally 2005 organiseerden, maar dit berust op een misverstand. Het zijn de logo's van de organiserende motorclubs in Estland die op de kaart staan afgebeeld. Het gaat hier om een foutieve interpretatie door de schrijver. Door een verkeerde voorstelling van de ontwerper van postzegels bestaan er wel degelijk foute motorpostzegels. We onderkennen drie verschillende soorten fouten:
- ontwerpfouten
- drukfouten
- foutief gebruik bij tentoonstellen.

Ontwerpfouten
Door onwetendheid, onkunde, gemakzucht, verkeerde aannames of desinteresse kan het gebeuren dat ontwerpers fouten op de zegels afbeelden. Foutieve namen van merk, model of rijder zijn geen uitzondering.

Hierboven een afbeelding van de Zenith Gradua met JAP (J.A. Prestwick) motor, uit Engeland en niet uit Japan.

Hiernaast een afbeelding van de "Rolls Royce onder de motorfietsen", de Brough Superior (ohv vier cilinder 'Dream') uit 1938. Vanwege slechte resultaten verkoopt Wanderer in 1929 't bedrijf aan Janecek zodat de hier afgebeelde motorfiets, gezien 't jaartal, nooit een Wanderer kan zijn. Het is dan ook hoogst waarschijnlijk de JAWA (JAnecekWAnderer) 'Robot' uit 1939.

Zo'n zelfde soort fout zien we op de zegel hiernaast, met als merknaam Simson BSW. Als na de machtsovername in Duitsland door de NSDAP de Simson fabriek onteigend wordt, vluchten de Joodse broers Loeb en Moses Simson naar Amerika. De fabriek gaat dan verder onder de naam Berlin-Suhler Waffen- und Fahrwerke GmbH (BSW). Of Simson, of BSW, maar deze combinatie is onjuist.

Behalve dat de ontwerper van deze fraaie Joegoslavische zegels op de zegel van 500 Dinar twee klassen door elkaar laat rijden (te zien aan de nummerschilden: toen deze zegels zijn uitgegeven werd in elke klasse een andere kleur nummerschild gebruikt), heeft hij in het vel van 4000 Dinar bij de middelste zegel van de onderste rij het Joegoslavische woord PTT vergeten. Bij sommigen leeft de indruk dat deze velletjes extra waardevol zijn maar helaas, aangezien het in de hele oplage voorkomt is het geen uitzonderlijk iets als je zo'n zegel hebt.

Als je sommige zegels goed bekijkt valt het soms op dat er dingen op staan die haast onmogelijk zijn. Kijk bv. eens hoe de motorfiets van de postbeambte van de Dominicaanse Republiek geparkeerd staat. Grote kans dat hij omvalt.

Het lijkt erop dat dit door motorrijders is doorgegeven, en bij de uitgifte van een volgende expreso zegel is te zien dat de standaard is veranderd en, in plaats van naar achter, nu naar voren staat. Maar nog steeds instabiel volgens mij.

Drukfouten
Als de ontwerper van de zegel geen fouten heeft gemaakt, en de afbeelding dus feitelijk juist is, kan het zijn dat er tijdens het drukken van de zegels iets fout gaat en er dus zogenaamde drukfouten op de markt komen. Hoewel de controleurs van de drukkerijen erg nauwgezet werken, gebeurt het soms dat er zegels de fabriek verlaten die niet op de markt hadden mogen komen.
Veelal gaat het om minieme afwijkingen die met het blote oog niet waarneembaar zijn:

Kleurpunt naast hoofd van Koningin Elizabeth

Blauwe "Inkspot" boven de tank

Blauw haaltje rechtsboven het zegelbeeld

Soms gebeurt het dat er een haartje aan de drukpers zit en er een zogenaamd radeerstreep(je) achterblijft op de zegel. Op de Russische zegel 'n bruine kras rechtsonder:

Dit soort druktoevalligheden, eenmalige foutjes in een oplage, in tegenstelling tot plaat- of drukfouten die op meerdere zegels in een oplage voorkomen, zijn vaak nauwelijks met het blote oog te zien. Nog een voorbeeld waar door een onregelmatigheid een druktoevalligheid is ontstaan:

Foutief gebruik bij tentoonstellen
In tegenstelling tot de twee voorgaande soorten fouten heeft dit niets met het maken van de postzegels te maken, maar met het gebruik van de zegels in een tentoonstellingsverzameling. Net als andere sporten kent de filatelie een recreatieve en competitieve kant. Als je besluit om aan competitieve tentoonstellingen deel te nemen, moet je je aan allerlei regels houden.

Nee, dan Onze Wim, die heeft het geluk dat hij terecht is gekomen in een velletje dat in heel Nederland te koop is geweest. Dit is de regel waaronder veel uitgiften van zogenaamde roofstaten geweigerd worden.

Een andere regel schrijft voor dat ingeval er ongetande zegels, vaak in kleine oplage, van een getande uitgifte uitgegeven worden, het aanbeveling verdient om de getande versie te gebruiken. Deze ongetande series zien we nogal eens bij uitgiften van voormalige Oostblok landen:

Kijk dus eens wat nadrukkelijker naar de afbeelding, en misschien kom je iets vreemds (leuks) tegen. Meld het ons.

Nico Helling

Naar boven   -   Terug naar vorige pagina   -   Home